در این بخش می خواهم به بررسی زیر دریایی های نیروی دریایی ایران بپردازم. تنها 17 سال از از تشکیل ناوگان زیر سطحی ایران می گذرد ولی در همین مدت کم گوی سبقت را از بسیاری از کشورهایی که پیش از ایران دارای زیر دریایی بوده اند ربوده است.
پس از پایان جنگ و فرماندهی مشترک دریادار شمخانی بر نیروی دریایی ارتش و سپاه اندیشه تشکیل ناوگان زیر سطحی در نداجا شکل گرفت و پس از تصویب در ستاد کل تعدادی از پرسنل زبده نیروی دریایی به روسیه و بندر سنت پترزبورگ اعزام شدند و دوره عالی و فشرده زیردریایی را گذراندند. همزمان در بخش شرقی اسکله منطقه یکم بندرعباس ساخت و ساز پهلو گاه زیر دریایی ها آغاز شد و به تدریج 3 زیر دریایی کلاس کیلو به ایران تحویل شد.
این زیر دریایی هنوز هم از بهترین زیردریایی های حال حاضر جهان است که بسیار کم صدا و ضد رادار و دارای قابلیت پرتاب موشکهای کروز است.
سالها گذشت و روسیه در تحویل تعداد بیشتر زیر دریایی به ایران خلف وعده کرد تا اینکه در نخستین گام در بهمن81 زیردریایی صابحات 15 به نداجا ملحق شد.
این زیر دریایی برای عملیات های تجسسی در ابهاب کم عمق تنگه هرمز مناسب است.
چند سال گذشت و نیرو برای رفع نیازش به نسل جدیدی از زیردریایی های سبک به نام نهنگ و غدیر دست یافت که وارد تولید انبوه شده اند و از کلاس فوق سبک به کلاس سبک تغییر جهت داد.
هم اکنون نیز خط تولید زیر دریایی کلاس سنگین قائم در بندرعباس افتتاح شده است که جزئیات بیشتری منتشر نگردید.
برخی منابع نیز خبر از خرید زیر دریایی های تهاجمی کوچک و شبه انتحاری از کره شمالی برای بکارگیری توسط نیروی دریایی سپاه داده اند.

شرحی مختصر بر جزئیات زیردریایی های ساخت ایران :
 

زیر دریایی کلاس مید جت غدیر
 

طول:29 متر
وزن:120 تن
سرعت:12 کیلومتر سطح آب-8 کیلومتر زیر آب
دیزلی
دارای موشک ضد کشتی حوت(اشکوال) (مقاله مربوط به اژدر حوت را بخوانید. فکر می کنم همین یک زیر دریایی برای رویارویی با نیروی دریایی آمریکا کافی باشد.)
پس از ساخت زيردريايي‌هاي مختلفي چون نهنگ، زيردريايي سبك از كلاس غدير با تلاش چندساله متخصصان وزارت دفاع به مرحله بهره‌برداري عملياتي رسيده و با حضور فرماندهان نيروي دريايي ارتش و سپاه و وزير دفاع پس از تحويل به نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، رسماً وارد آب‌هاي جنوبي كشورمي‌شود.
با ساخت اين زيردريايي در كنار ساخت انواع ناوچه‌هاي موشك‌انداز و ناوشكن، زنجيره محصولات دفاع سطحي و زيرسطحي كشور تكميل شده و اكنون ايران تمامي تكنولوژي‌ها و تجهيزات مورد نياز در اين عرصه را در اختيار دارد.
به گفته كارشناسان نيروي دريايي ارتش، زيردريايي كلاس غدير به خاطر سبكي خود از چابكى لازم براى انجام سريع مأموريت‌ها برخوردار بوده و انواع تجهيزات به‌روز الكترونيكي و مخابراتي نيز در آن تعبيه شده است.
این‎ زيردريايي‎‎ نه‎ تنها قدرت‎ جابجايي سريع‎ نيرو و رهگيري‎‎ دقيق‎ شناورهاي سـطحـي‎ و زيرسطحـي‎ دشمــن‎ را دارد بـلكـه‎ قـدرت‎ مـانـور، قـوس‎ سريع‎ و پنهان‎‎ شـدن از رادارهاي‎ پيشرفته‎‎ را نيز داراسـت‎.
سيستم‌هاي‎ نوين‎ پرتـاب‎ اژدر و شليك‎ موشك‎ به‎ طور همزمان‎ با دقت‎ هدفگيري‎ فــوق‎ العاده‎ اين‎ زيرسطحي‎‎ را از زيـردريايي‌هاي‎ ديگر متمايز مي‎ كند.
نخستين‎ شناور زيرسطحي‎‎ كاملاً ايراني غدير در رزمـايـش‎ بـزرگ‎ اتحـاد 84 كـه‎ در آب‌هاي‎‎ خليج‎ فارس‎ و درياي عـمـان‎ و همچنين‎ اقيانوس‎ هند برگزار شده بود، به‎ شكل آزمايشي‎ شركت كرده بود.
همچنين به گزارش فارس، در مرحله بعدي ساخت زيردريايي نيز با توجه به اينكه اصول و تاكتيك‌هاي ساخت اين شناورهاي زيرسطحي عمدتاً مشابه و يكسان است، زيردريايى نيمه سنگين توليد و به ناوگان زيرسطحي نيروهاي مسلح ايران افزوده خواهد شد.

زیر دریایی کلاس نهنگ:
 

این زیردریایی کلاس مید جت که مخصوص عملیات های ویژه است و البته گفته می شود در رزم دریایی ضعیف است.موشک چینی ای ام 52 را دارد.در برخی اخبار غیر معتبر در خزر دیده شده است.
صابحات 15:
طول:8 متر
خدمه:2 نفر
کنترل آن بسیار راحت و مخصوص عملیات های نیروهای ویژه تفنگدار دریایی است.
به علت سبکی بوسیله هلی کوپتر سی کینگ-ام آی 17 و یا شنوک قابل حمل به کشتی است.
زیر دریایی نهنگ اولین زیر دریایی ساخت ایران است که باعث افزایش چشمگیر وجهه ی صنایع دفاعی ایران گشته است . این زیر دریایی منطبق با شرایط محیطی آبهای شمالی و جنوبی ایران طراحی شده است . 220 متخصص در رشته های مختلف در طراحی و ساخت نهنگ دخالت داشته اند. این زیر دریایی دارای سونار و یک رادار جستجوی سطحی برای کنترل سطح آب می باشد . منابع غربی معتقدند این زیر دریایی ۱۳۵تن وزن دارد و 30 متر طول و دارای یك موتور قدرتمند دیزلیست.
نهنگ دارای 2 تا 4 لول پرتاب اژدر می باشد و همچنین توان شلیك موشك نور نیز در آن تعبیه شده است. این زیردریایی امواج منعكس شده از شناورهای دشمن را بوسیله سیستم سونار دریافت كرده و امواج ارتباطی زیر دریا را شناسایی می كند. و به سرعت به حالت آفند در می آید.
این زیردریایی ها برای مین گذاری، عملیات های ویژه موسوم به واكنش سریع ، حملات ضدكشتی به كار می روند و بیانگر تلاش نیروی دریایی برای توسعه توانمندی رزمی در زیر دریا محسوب می شوند. به گزارش منابع نظامی غربی ،نیروی دریایی سپاه یك شبكه پیچیده از دوربین های ویدئویی دوربرد برای روز و شب در محل های مختلف امتداد خط ساحلی نصب كرده است تا نفوذ مخفیانه را ردیابی كند و شاید حتی اطلاعات هدف مورد نظر را به زیردریایی های مورد استفاده از جمله نهنگ در ارتباطات زیرآبی كه توسط صنایع الكترونیك ایران توسعه یافته اند، منتقل كند.
آب برعكس هوا یك رسانای نامناسب به شمار می رود كه جریان انتقال صدا را به آسانی بر هم می زند. نیروی دریایی آمریكا از انواع ابزارها برای ردیابی زیردریایی ها برخوردار است اما آب های كم عمق ساحلی و صداهای بالا عملكرد دستگاه ها را با مشكل مواجه می كند و كار ردیابی، مكان یابی و تشخیص زیردریایی ها را بسیار مشكل می سازد به همین علت از ویژگیهای منحصر به فرد زیر دریایی نهنگ كه آن را در رده سلاحهای راهبردی قرار می دهد این است با کف نشینی در اعماق آب به صورت ساکن در آمده و بدین ترتیب از سوی رادارهای مستقر در بالای آب، سطح آب و زیر آب غیر قابل شناسایی خواهد بود.

مشخصات :
نام جنگ افزار : زیردریایی نهنگ
تجهیزات : دارای سونار و یک رادار جستجوی سطحی
تسلیحات : 2 تا 4 لول پرتاب اژدر و محفظه های شلیك موشك نور ، مین گذار.
سال شروع خدمت : 1384-1385
وزن : 135 تن
قابلیت ویژه : كف نشینی و دور ماندن از شناسایی
سرعت در سطح آب : 25 كیلومتر بر ساعت
سرعت زیر سطح آب : 44 كیلومتر بر ساعت
ساخت : صنایع دفاع جمهوری اسلامی ایران

مینی زیردریایی ویژه
 

طول:7 متر
وزن 3 تن
سر نشین:2 نفر
این زیر دریایی که هیچگونه اطلاعاتی از آن در دسترس نیست ولی به نظر برای عملیات های شبانه کاماندویی و ضربه ناگهانی به دشمن به کار می رود.

زیر دریایی کیلو:
 

پروژه ساخت زیردریاییهای کلاس 636 که ناتو اسم انها را کیلو گذاشته بود ، طرحی ویژه بود که روسها در زمان اتحاد جماهیر شوروی برای نابودی احتمالی زیردریایی های دشمن و نابودی خصوصا ناوها و کشتی های آنها و دفاع از ناوها و سواحل خودی و پایگاههای نیروی دریایی دشمن در زمان جنگ احتمالی طراحی کرده بودند .
اما چرا این زیردریایی با وجود زیردریاییهای قدرتمند و عظیم اتمی شوروی طراحی شد ؟
یعنی روسها با وجود داشتن زیردریایی های اتمی متعدد چرا به ساختن یک زیردریایی توربو – دیزلی با ابعاد کوچکتر پرداختند ؟
جواب این سؤالات در این طرح نهفته بود : هدف اصلی روسها از ساخت این زیردریایی غافلگیری و شناسایی کشتی های دشمن در آبراهه ها و تنگه ها و مناطقی بود که زیردریایی های بزرگ جثه اتمی یا قادر به تردد در آن نبودند و یا به سختی در آن تردد می کردند و به همین دلیل تصمیم به ساخت زیردریایی با ابعاد کوچکتر که در عین ابعاد کوچکتر بتواند از تسلیحات دیگر زیردریایی ها نیز استفاده کند گرفتند . ( بی شک این زیردریایی با این خصوصیات بهترین گزینه برای تردد در آبهای خلیج همیشه فارس خواهد بود که دارای مناطق کم عرض و کم عمق زیادی است ).
در حقیقت زیردریایی 636 مدل پیشرفته و توسعه یافته 877EKM است . این مدل دارای مشکلات زیادی بود که با رفع و بهبود انها مدل کیلو ساخته شد .مشکل اصلی طراحان در ابتدای طراحی بزرگی و در نتیجه سنگینی این زیردریایی به عنوان یک زیردریایی دیزلی بود که منجر به افزایش قدرت در موتور ان گردید .
به دنبال این افزایش قدرت ، سرعت و میزان برد زیردریایی افزایش قابل توجهی پیدا کرد . ولی با بهبود نقایص تکنیکی و ایزوله کردن کامل بدنه با اینکه قدرت موتورافزایش یافته بود صدای زیردریایی به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده بود . این تغییرات و اصلاحات که ابتدا در مدل 877EKM انجام شد منجر به طراحی زیردریایی جدیدی شد که از روی طرح اولیه 877EKM ساخته شده بود ولی بسیار پیشرفته تر و بهتر عمل می کرد .
اولین زیردریایی کلاس کیلوی روسیه در اوایل دهه 80 به اب انداخته شد . این زیردریایی توسط شرکت تحقیقاتی ناوگان دریایی به نام Rubin در بندر سن پیترزبورگ ساخته و به اب انداخته شد . البته زیردریاییهای جدید کیلو از سالهای 95 به بعد تولید شده اند و بیشتر انها صادر شده اند توسط کشتی سازی Komsomolsk در سن پیترزبورگ ساخته شده اند .
زیردریایی کیلو از نظر شرایط رزمی جزو (ASW) ** ضد زیردریایی } و (ASuW) ** ضد سطحی } قرار میگیرد . به گفته کارشناسان نظامی این زیردریایی از بی صداترین زیردریای های دیزلی در دنیا محسوب میشود به طوری که امکان شناسایی ان برای زیر دریایی های دشمن ، تنها 4/1 یک چهارم زیردریایی های مشابه هم کلاس خود میباشد .به طور مثال اگر زیردریایی دشمن زیردریایی را در فاصله 400 متری شناسایی کند ، کیلو تا فاصله 100 متری آن مورد شناسایی قرار نخواهد گرفت . در حالیکه خود کیلو آن زیردریایی را کاملا زیر نظر دارد .
یکی از دلایل کم صدا بودن و کم شناسایی شدن این زیردریایی ترتیب خطی چیدمان اجزای سازنده زیردریایی و پوششی ضد سونار است که دور تا دور زیردریایی را پوشانده است و از انعکاس و انتشار امواج جلوگیری می کند .
اما خصوصیت اصلی و مهم اینست که با نزدیک شدن تا منطقه ای نزدیک به دشمن که هنوز کیلو شناسایی نشده است ، این زیردریایی با قابلیت مسلح شدن سریع اژدرها قبل از آنکه دشمن متوجه باز شدن دهانه اژدرها شود ، اژدر را به سوی دشمن شلیک کرده و برنده دوئل خواهد شد !!! در حالیکه زیردریایی یا کشتی دشمن وقتی متوجه شلیک اژدرها می شود که اژدرها بیشتر مسافت را طی کرده و نزدیک هدفند .!! زیرا اژدرهای زیردریایی کاملا اتوماتیک لود میشوند . و دارای سیستم لود سریع هستند .
از دیگر خصوصیات بارز آن میتوان به طراحی خاص مجاری و تانکهای آب زیردریایی اشاره داشت که موجب بهترین حالت شناوری در آب میشود . با وجود جداره های محکم در دیواره ، زیردریایی می تواند به راحتی به عمق 300 متری دست یافته و در این عمق حرکت کند .
از آنجایی که زیردریایی در اصل یک زیردریایی چند منظوره می باشد ، در بهینه سازی سیستمهای آن یک کامپیوتر قدرتمند برای پردازش اطلاعات سطحی و زیر سطحی قرار داده شده که به مرکز کنترل زیردریایی در شلیک اژدر ها و موشکه در زمان درست کمک میکند . این سیستم با پردازش داده ها بهترین حالت و محاسبه شلیک تسلیحات را معین می کند . این سیستم همچنین به ناوبری و مسافت یابی نیز کمک می کند .
نیروی محرکه زیردریایی از دو ژنراتور دیزلی ، یک پیشرانه اصلی و یک پره 7 تیغه تشکیل شده است . همچنین موتور دارای سیستمی است که برای حرکت در مناطق فوق کم عمق و نزدیک سواحل طراحی شده که با ایجاد سرعتی کم و ملایم امکان عبور از آن مناطق را به زیردریایی می دهد .
مشخصات
وزن
2300 تا 2325 تن در سطح آب
3076 تا 3950 تن در زیر آب
سرعت
11- 12 گره در سطح آب
17 – 25 گره در زیر آب
طول : 72.6 متر
عرض : 9.9 متر
آبخور : 6.5 متر
حداکثر عمق : 300 متر
حداکثر برد : 6000 مایل در سرعت 7 گره در زیر آب
استقامت با یک بار سوپلای : 45 روز
موتور :
دو دیزل ژنراتور هر یک به توان 1000 کیلو وات
یک موتور به قدرت 5500 تا 6800 اسب بخار
یک پروانه 7 تیغه
پرسنل : 52 نفر
تسلیحات
8 مقر استرلای 3 (SA-N-8 Gremlin) یا 8 مقر ایگلا (SA-N-10 Gimlet) Igla
6 مقر پرتابگر اژدر 533 میلیمتری شامل 18 فروند اژدر VA-111 (w: c/nucl) یا 24 مین دریایی یا موشک ضد کشتی SS-N-27 Sizzler / P-900
تجهیزات الکترونیک
سیستم سونار ACTIVE/PASSIVE
سیستم پردازش اطلاعات رزمی
سیستم ناوبری کامپیوتری
یک رادار هدف یابی MRK-50
یک سونار MGK-400 Rubikon موسوم به دندان کوسه
دو پریسکوپ
در انتها هم به اطلاع شما می رسونم که ایران دارای 3 فروند کیلو به نامهای طارق ، یونس و نور هست که طبق منابع تایید نشده قراره 2 فروند دیگه هم خریداری بشه و غیر از ایران چین هم از مشتریهای پر و پا قرص این زیردریایی محسوب میشه .
خود روسیه هم در حال حاضر 17 فروند کیلو داره که در یگانهای مختلف مشغول خدمتن .

زیر دریایی قائم:
 

زیردریایی قائم در كلاس نیمه سنگین ، قابلیت حمل و پرتاب انواع اژدر ، موشكهای زیرسطحی و جابجایی نیروهای عملیات ویژه را داراست.
تذکر : تمام منابع مورد استفاده ، در مقاله ی « تسلیحات نظامی ایران(1)- صاعقه» ذکر گردیده است.
/خ